Op 1 april 2014 werd de Wet Lesbisch Ouderschap ingevoerd. Sindsdien kan de vrouwelijke partner van de biologische moeder juridisch ouder worden zonder dat de rechter er aan te pas hoeft te komen. Dat klinkt mooi, maar de werkelijkheid is weerbarstig. In dit blog licht ik dat toe en geef ik advies.
Sinds 1 april 2014 zijn er voor duomoeders 4 manieren om juridisch ouder te worden:
- een kind ter wereld brengen;
- automatisch moeder worden;
- een kind erkennen;
- een kind adopteren.
Alle 4 manieren toegelicht
De eerste manier is duidelijk: de biologische moeder van een kind is altijd bekend en heeft vanaf de geboorte het ouderlijk gezag.
Het automatisch moederschap is ingewikkelder. De duomoeder of meemoeder (die getrouwd is met de moeder of haar geregistreerde partner is) kan automatisch ook moeder met ouderlijk gezag worden bij de geboorte van het kind. Dit kan alleen wanneer de donor onbekend is en dit aangetoond kan worden met een verklaring van de Stichting Donorregistratie. Bij de aangifte van de geboorte moet deze verklaring worden afgegeven aan de ambtenaar van de burgerlijke stand.
Is de donor een bekende, dan is het automatisch moederschap niet mogelijk en blijven de opties erkenning en adoptie over.
Erkenning
Is er geen sprake van een huwelijk of geregistreerd partnerschap dan heeft de duomoeder alleen de keuze tussen erkenning en adoptie. Dit is ook zo als een bekende de donor is. Voor erkenning is de toestemming van de biologische moeder nodig.
De ambtenaar van de burgerlijke stand maakt een akte van erkenning op, dat kan al voor geboorte. Bij de geboorte heeft het kind dan direct 2 moeders. Dit is een eenvoudige route die goedkoper is dan adoptie. Het gezamenlijk ouderlijke gezag kan gemakkelijk zelf digitaal geregeld worden.
Toch adviseer ik duomoeders om te kiezen voor adoptie van het kind van hun partner.
Waarom beter adoptie dan erkenning?
Als duomoeder kun je ook kiezen voor adoptie van het kind. Een adoptieverzoek wordt door een advocaat ingediend bij de rechtbank. Wanneer aan alle voor adoptie geldende voorwaarden is voldaan, is dit meestal een schriftelijke procedure. Een adoptieprocedure is duurder dan een erkenningsprocedure, maar adoptie geeft meer zekerheid dan erkenning.
De voordelen van adoptie op een rij:
- Adoptie wordt in het buitenland geaccepteerd, erkenning niet overal.
- Een donor kan wel bezwaar maken tegen een erkenning maar niet tegen een eenmaal uitgesproken adoptie.
- Het kind kan de erkenning later makkelijker ongedaan maken dan een adoptie.
Waarom ook beter adoptie dan automatisch moederschap?
Ook voor automatisch moederschap geldt dat dit in het buitenland aanleiding kan geven tot problemen. Daarom kan het als duomoeder verstandig zijn om alleen aangifte te doen van de geboorte van het kind van je partner, maar geen donorverklaring te overhandigen aan de ambtenaar van de burgerlijke stand. Er ontstaat dan geen automatisch ouderschap. Het adoptieverzoek kan al voor de geboorte worden ingediend bij de rechter, zodat de adoptie direct bij de geboorte ingaat.
Let op: een eenmaal gemaakte keuze kan alleen onder zeer bijzondere omstandigheden ongedaan gemaakt worden. Ik heb inmiddels 2 procedures bij de Rechtbank gevoerd omdat een lesbisch ouderpaar niet goed geïnformeerd was over de rechtsgeldigheid in het buitenland. Door de rechter is de erkenning uiteindelijk vernietigd en de adoptie alsnog uitgesproken. Maar eenvoudig is dit niet. Denk dus van tevoren goed na welke keuze het meest passend is.
Conclusie
De conclusie is duidelijk: na ruim 8 jaar wettelijk lesbisch ouderschap is het voor duomoeders nog steeds het meest verstandig om het kind van hun partner te adopteren.
Ik informeer, adviseer en begeleid ouders tijdens de adoptieprocedure en wikkelde inmiddels tientallen adoptiezaken af. Neem contact met mij op als je meer informatie wilt.
