Wat was afgelopen 35 jaar de grootste verandering in het erfrecht? Ik kies voor de wetswijziging in 2003 waarbij de langstlevende echtgenoot of geregistreerd partner de hele nalatenschap krijgt toegewezen wanneer er kinderen zijn. In dit laatste jubileumblog vertel ik meer over deze wettelijke verdeling.
De wetswijziging in 2003 is erop gericht de langstlevende partner financieel te beschermen, wat overeenkomt met de wens in de meeste testamenten uit die tijd om de overlevende partner ongestoord te laten voortleven.
Dit zijn de details van de wetswijziging van 2003:
- De langstlevende echtgenoot of geregistreerde partner krijgt de hele nalatenschap toegewezen.
- Het erfdeel van de kinderen wordt in geld uitgedrukt.
- De kinderen krijgen hun erfdeel pas uitbetaald wanneer beide ouders zijn overleden.
Op 30 november a.s. ben ik 35 jaar advocaat. Ik wil dit jubileum niet stilletjes voorbij laten gaan. Daarom ga ik in een aantal blogs in op wat er de afgelopen 35 jaar veranderd is in het scheidingsrecht en erfrecht, mijn specialismen. Volg de blogs op mijn website of via LinkedIn.
De wetswijziging was hard nodig, zag ik indertijd als advocaat. De wettelijke situatie tot 2003 had grote impact op sommige cliënten. Ik herinner me een geval uit de vroege jaren negentig, dus vóór de wetswijziging, waarbij een cliënte na het overlijden van haar man gedwongen was haar huis te verkopen omdat de kinderen hun erfdeel opeisten. Volgens de toen geldende wettelijke regeling was dit het goed recht van de kinderen. Maar voor mijn cliënte was het een enorme klap. Na het verlies van haar man raakte ze ook nog het huis kwijt waar ze met hem gelukkig was geweest.
De uitbetaling aan de kinderen was destijds te voorkomen geweest door het opstellen van een testament, maar daar had niemand aan gedacht. Met de nieuwe wet uit 2003 krijgen de kinderen hun erfdeel pas uitbetaald na het overlijden van de langstlevende. Zo blijft de weduwe of weduwnaar er warmpjes bijzitten, is de gedachte. Een testament hoeft daar nu niet meer voor gemaakt te worden.
Een kind dat onterfd is
In de aanloop naar de wetswijziging in 2003 is er ook lang gediscussieerd over wat er moet gebeuren wanneer een kind bij testament wordt onterfd. Uiteindelijk is besloten dat een onterfd kind toch recht houdt op de helft van wat het normaal zou erven: de legitieme portie. Maar let op, dit recht moet wel binnen 5 jaar na het overlijden van de ouder worden opgeëist, anders vervalt het. Ook over dit thema kun je een aflevering beluisteren in mijn podcast Meester van de Lockant: Waarom onterven niet betekent dat een kind niets krijgt.
De overheid heeft een handig informatieblad gemaakt waarin de belangrijkste wijzigingen in het erfrecht vanaf 1 januari 2003 worden uitgelegd. Je vindt het hier.
In de praktijk leidt het onterven van een kind vaak tot juridische geschillen en veel verdriet en ruzie. Een zaak die me altijd is bijgebleven, is die waarbij broers en zussen in een testament werden gewaarschuwd om hun onterfde zus niet te vertellen dat de ouder was overleden. Als bemiddelaar vroeg ik me af of dit tijdens het leven anders opgelost had kunnen worden. Het was destijds zeker de moeite waard geweest dit te proberen.
Dit blog schrijf ik in het kader van mijn 35-jarig jubileum als (erfrecht)advocaat en (erfrecht)mediator. Lees alle jubileumblogs hier. Wil je contact met mij opnemen? Hier vind je al mijn gegevens.
